Naar Foto's van Zwolle
Naar Zwolse herinneringen

Bermtoerisme in de jaren '50/'60 ...
(Foto: Nationaal Archief - 915-0851)

Met het schrijven van het boek Gouden jaren heeft de schrijfster Annegreet van Bergen(1954) veel eer ingelegd. Annegreet neemt ons mee naar de jaren Vijftig van de vorige eeuw, toen, om een paar voorbeelden te noemen, het hoger onderwijs slechts voor een enkeling was weggelegd en toen een vakantie nog bestond uit één dagje uit. Voor mij, die zijn jeugd doorbracht in Spoolde en voor mijn vrienden uit die tijd , heel herkenbaar. Het boek staat vol met anekdotes en is verluchtigd met schitterende foto’s.

Mijn broer was de eerste in de familie, die naar de Kweekschool voor Onderwijzers mocht. Wou je carrière maken, dan moest je ‘s avonds studeren. Je zat dan ’s winters te blokken voor een diploma,  bij een petroleumkachel of een elektrische.

En een dagje uit was voor mij een dagtocht met de boot, die aanlegde bij het Katerveer, naar het toenmalige eiland Urk. En als je geluk had, mocht je nog een weekje logeren bij een oom en tante.

We hebben het over de jaren Vijftig, dat waren, na de oorlog, de jaren van de wederopbouw, waarbij de handen flink uit de mouwen gestoken moesten worden. Het was de tijd van de zesdaagse werkweek. Ik kom uit een eenvoudig arbeidersgezin, mijn ouders hadden het niet breed. In mijn herinnering gold dit ook voor vrijwel alle gezinnen, waaruit mijn Spoolder jeugdvrienden kwamen.

Het was in die tijd heel normaal, aldus de schrijfster, dat jonge mensen voor de wekelijkse douchebeurt naar het badhuis togen. Dat was voor ons in Spoolde nog een luxe. Bij mijn wekelijkse douchebeurt werd er in de keuken een provisorische douche, een teil,  neergezet. Ik had niet te klagen over de ruimte in ons huis aan de Nilantsweg.  Maar ik zie, dat diverse huizen van twee onder één kap van toen,  nu vervangen zijn door één grote woning of bungalow.

De wasteil met wasbord. In de teil werd de was in gedaan, daarnaast kreeg je er als kind de wekelijkse wasbeurt in ...
(Bron: Geheugen van Nederland - [SFA002008308], Fotografen, Collectie SPAARNESTAD PHOTO/Henk Hilterman)

“Zo gewoon was geluk toen niet,” zegt Annegreet van Bergen. Wat een gedoe allemaal om een huishouding draaiend te houden. De wasdag kostte werkelijk een dag en vaak nog meer. Wat zijn we nu goed voorzien van allerlei gemakken, die onze ouders moesten ontberen. 1964 was, aldus de schrijfster, een mijlpaal. Voor het eerst werden er in de landbouw meer tractoren dan paarden gebruikt. En wat zijn er een beroepen bijgekomen. Wie had er toen van een mondhygiëniste gehoord of een manager?

Het boek is een bestseller geworden. Heel geschikt als verjaardagscadeau. Je doet er oudere mensen, ook in Spoolde, een plezier mee en voor jongeren is het heel informatief. De schrijfster hoort van veel mensen, zo vertelde zij in het dagblad ‘Trouw’, dat haar boek nostalgische gevoelens oproept. Dat was niet haar bedoeling. Annegreet wil juist onze ogen openen voor het feit, dat we het allemaal, sinds de jaren Vijftig, rijker zijn geworden. Onze welvaart is volgens haar verviervoudigd. Vergeleken met toen beleven we nu Gouden jaren. Jonge mensen in deze tijd krijgen kansen om vooruit te komen, die hun opa’s en oma’ niet gekregen hebben.

Toch heeft helaas, naar de opinie van de schrijfster,  het welzijn geen gelijke tred gehouden met de welvaart.

En dat is aan de ene kant begrijpelijk. Ik hoor jonge mensen vaker dan vroeger zeggen, dat ze moeten presteren, dat het gaat om competenties en vaardigheden. De druk neemt toe, wat leidt tot depressies. Maar aan de andere kant, we hebben het zoveel beter dan vroeger. Annegreet van Bergen wil met haar boek een tegenwicht bieden tegen dat somberen in deze tijd.

Bert Jansen, 
geb. Nilantsweg nr.77 in Spoolde