Naar Zwols Bedrijfsleven
Naar Heinoseweg / N35

Café De Zon in 1950 - De terrasstoeltjes staan langs de hobbelige Rijksstraatweg 35 klaar voor de gasten ...
(Foto: HCO FD021767 - Jan Drost)

"En nu even een heerlijke borrel. Dat hebben we wel verdiend.". Deze opmerking zal door veel reizigers, handelaren en de koetsiers van de, in het midden van de negentiende eeuw, door paarden getrokken koets- en postwagens, zijn uitgesproken op weg van of naar onze Hanzestad. 

In het verlengde van de Ceintuurbaan, richting Raalte, misschien een kilometer vanaf de Zwolse stadsgrens tussen Zalné en Wijthmen, staan de woning en de bedrijfspanden van het voormalige Café De Zon.

Het voormalige Café De Zon met doorrijschuur voor de sloop in 2017 ...

Bedrijfsmatig hebben de panden in de loop der jaren meerdere beroepsgroepen gekend. Waar in eerste instantie de horeca in combinatie met het boerenbedrijf het hoofdberoep van de bewoners, Gait en Toos Reuverkamp, was, volgde daarna het Blonde d'aquitaine fokbedrijf "de Zunne" en de laatste jaren Stal "De Zunne" gericht op paarden. Een florerend bedrijf dat qua lokatie anno 2017 plaats heeft moeten maken voor de reconstructie van de N35. Ondanks de mooie historie van een deel van de oude panden, heeft de familie enkele tientallen meters achteruit een schitterend nieuwe woning en stallen ter beschikking gekregen. 

Stal "De Zunne" in 2017 ...

De achterzijde van het bedrijf aan de N35 (midden) en de beginfase van de nieuwbouw (rechts) in maart 2017 ...

De Rijksstraatweg 35, aangelegd rond 1830, was de enige redelijke doorgangsroute van Zwolle naar het Twentse Almelo. Een smalle klinkerweg, waarbij bij het vervoer van gevulde melkbussen opgepast moest worden dat het geen karnemelk werd. Zo hobbelig was deze rijksstraatweg in begin 19e eeuw. Dit deel van de weg was toendertijd onderdeel van de Oude Twentseweg, anders gezegd de handelsweg van Campen naar Osnabrück.

Je kunt het je haast niet meer voorstellen, maar de weg liep voor een deel dwars door het moeras richting de Duitse grens. Op aandringen van de Bisschop van Utrecht moest de stad Zwolle deze weg op eigen kosten onderhouden. De weg werd namelijk door de bisschop gebruikt om de hoven, die door het gehele land waren verspreid, te kunnen bezoeken.

De doorrijschuur uit het jaar 1845 ...

De muurankers in de historische muur van de doorrijschuur van het café ...

Een deel van de panden, waaronder de doorrijschuur, zijn in 1845 als boerderij/herberg gebouwd. Voor reizigers een rustpunt voor een nacht, als de eindbestemming niet gehaald kon worden. Maar ook de koetsier van de paard en wagen, die zijn handel in het Zwolse had af- of opgeladen, maakte bij grote regelmaat gebruik van de ter plaatse gestichte horecamogelijkheid. Het paard werd dan in de doorrijschuur gestald en de koetsier nam zijn neutje om de rest van de dag te kunnen weerstaan. 

Ook kende de toenmalige herberg "De Zon", in de volksmond Café De Zunne genoemd, een aantal hokken bestemd voor de ganzen van de ganzenhoeders die, lopend vanuit Coevorden, de Zwolse markt bezochten.  

De toegangsdeur tot het café was voorzien van een schitterend gegraveerd raam ...
(Foto: Dalfsennet.nl - Wim Schrijver)

Het café, met de humorvolle Toos van de Zunne achter de tap, was een begrip in de wijde omgeving. Tot augustus 2017 waren er nog enkele oude kenmerken die terug deden denken aan de tijd van toen. Een van deze kenmerken was de doorrijschuur, waar je met paard en wagen dwars doorheen kon rijden. Het andere kenmerk was het schitterend gegraveerde raam in de toegangsdeur aan de rijksstraatweg. Helaas is het raam van deze deur door een ongelukje aan een vervelend einde gekomen. Maar ... de foto's hebben we nog ...

Doorrijschuur bij Café Restaurant De Mol in 2017 ...

De doorrijschuur was bij veel, van oorsprong oude, herbergen een normaal gegeven. In Zwolle kende men ook een aantal doorrijschuren, onder andere de doorrijschuur van Café De Zon en die van Café Restaurant De Mol in Wijthmen. Helaas heeft de doorrijschuur van Café De Zon ten behoeve van de verbreding van de N35 het loodje gelegd.

De boomkap, het begin van de teloorgang van het voormalige Café De Zon  ...

In juni/juli 2017 is men begonnen met de sloop van een prachtig stukje historie van onze mooie stad ...

De mannen van Sloopbedrijf Boverhoff lieten er geen gras over groeien ...

Nadat het asbest uit het pand is verwijderd, viel in de derde week van september 2017 het achterste en aangebouwde deel van het voormalige Café De Zon ten prooi aan de brede bek van de sloopkraan. De mannen van sloopbedrijf Boverhoff maakten voor de zoveelste keer korte metten met het verwijderen van een stukje Zwolse historie. Mede gezien de onderzoeken die m.b.t. dit pand gaande zijn (vleermuizen, etc), wordt in eerste instantie, de bebouwing tot aan het oude gedeelte verwijderd. De voorzijde, het oude café met doorrijschuur, zal, met een grote mate van waarschijnlijkheid, in het voorjaar van 2018 met de grond worden gelijk gemaakt. Helaas, het is niet anders. In het Cruijffiaans gesproken: "Ieder nadeel heb zijn voordeel".

Het kon weleens zo zijn, dat de doorrijschuur bij Café Restaurant De Mol hiermee de laatste, nog overgebleven oude doorrijschuur, in onze stad is geworden. Het enige exemplaar dat nog terug doet denken aan de horeca, de handel en het vervoer van goederen en personen in de tijd dat de Zwolsche Markt hierin nog een grote rol speelde. Misschien een overbodige tip, maar laten we daar, in godsnaam, zuinig op zijn. Historische vergissingen zijn er al vaker gemaakt en daar krijg je, hoe dan ook, snel spijt van!

Een laatste blik van het begin van de reconstructie van de N35 gezien door het oude venster van de doorrijschuur ...

Het voormalige Café De Zon, bleef de wegenbouwers verrassen. De beschermde vleermuis was de reden dat het café niet in zijn geheel gesloopt kon worden. In deze ingelaste pauze werd er gewoon doorgewerkt op andere delen van de weg. Dat dit stond te gebeuren, was voor de wegenbouwer al wel duidelijk. Men had hier ook rekening mee gehouden. 

Een en ander resulteerde wel in een vreemd beeld van de nieuw geasfalteerde rijbaan van de weg. Vanaf Zwolle, na de nieuwe Zalnébrug, was richting Heino de weg helemaal geasfalteerd en klaar voor gebruik, maar moest het in het kader van een eventuele verstoring van de winterslaap van de vleermuizen, voor het oude café een halt worden toegeroepen. Na het oude café werd de asfaltering weer opgepakt en tot en met het kruispunt met de Koelmanstraat afgerond.

Nadat deze nieuwe rijbaan, vanaf de Zalné fietsbrug tot het kruispunt bij de Koelmanstraat, op 24 april 2018 was vrijgegeven voor het verkeer, werd de weg om het historische pand van De Zon heen geleid. Het verkeer kon op dat moment alleen het nieuwe gedeelte van de weg gebruiken, aangezien het oude deel vanaf Wijthmen tot aan de nieuwe Zalnébrug van het oude asfalt werd ontdaan, ter voorbereiding van een nieuwe asfaltlaag.

Mede door een mooi voorjaar van 2018 waren de vleermuizen al vrij snel uit het pand van het voormalige café verdwenen en kon groen licht worden gegeven voor de aanvang van de noodzakelijke sloopwerkzaamheden.

Woensdagmorgen 15 mei 2018, rond 07.00 uur, zetten de mannen van Sloopbedrijf Boverhoff de eerste stappen om het zoveelste stukje historie van de stad Zwolle met de grond gelijk te maken. Deze eerste stappen waren korte stappen en verliepen niet helmaal vlekkeloos.

Niet lang nadat door de mannen alle benodigheden op de juiste plaats waren gezet en de shovels hun werk zouden moeten gaan doen, was het na een tweetal breekacties plotseling gebeurd met de werkzaamheden.

Het begin van alle ellende! De eerste asbestplaten zijn zichtbaar.
Met de geplande werkzaamheden wordt á la minute gestopt ...

Waarom, kon ik op dat moment niet zien. Wel vond ik het een bijzondere actie. Doordat meerdere medewerkers over het gesloopte deel van de muur aan de stadszijde, in de spouw keken, werd mijn alertheid getriggerd. Let op!, dacht ik bij mijzelf. Hier is iets gaande dat wel eens consequenties kon hebben voor het verdere verloop van de sloop en ja hoor, mijn vermoedens werden bevestigd. De verbaasde, bezorgde blikken en tevens de plotselinge telefoongesprekken die er werden gevoerd, gaven na de inspectie door meerdere werknemers aan, dat er wel iets ernstigs aan de hand zou kunnen zijn. Mijn eerste gedachten gingen dan ook uit naar een onverwachte vondst van asbest. 

Er was in de afgelopen tijd al een asbestactie binnen en rondom het pand geweest, maar toch kreeg ik het stille vermoeden, dat er een onverwachte c.q. verrassende ontdekking van meer asbest was gedaan. Rond de middag werd mijn vermoeden bevestigd door de info die RTV Oost en De Stentor de ether inslingerde. Zij gaven aan, dat na het uitvliegen van de vleermuizen, de planning nogmaals moest worden bijgesteld, vanwege de niet ingeschatte vondst van asbest in de spouw van de buitenmuren. Een niet alledaagse plek voor het plaatsen van asbest die alleen bij de werkelijke sloopactie kan worden opgemerkt. Rijkswaterstaat kreeg naast de vleermuis, nogmaals een hindernis voor de kiezen en tevens een nieuwe uitdaging, om de planning van de N35 niet teveel uit te laten lopen.

De sloopwerkzaamheden aan de stadszijde van het pand werden dan ook á la minute gestopt en het reeds gesloopte bakstenen deel van het woongedeelte, werd met hekken afgeschermd. Het plaatsen van deze hekken werd, gezien de gevaren van het asbest, met de meeste spoed verricht. 

De werkzaamheden ten behoeve van de sloop van het voormalige Café De Zon gingen, met aanpassingen gewoon door en kwamen niet geheel stil te liggen. De betrokken medewerkers van Boverhoff meldden zich aan de andere zijde van het pand, waar de historische doorrijschuur van de herberg, ook op de slopershamer stond te wachten. 

Eerst werden de antraciet gekleurde dakpanplaten aan de achterzijde van de schuur verwijderd, waarna de "echte" sloop kon beginnen. Deze "echte" sloop werd ondersteund door twee shovels, waarvan er een het dak klem zette en de andere de spanten van het dak verwijderde. Hierdoor kon de overkapping van de oude schuur worden verwijderd, zonder gevaar op te leveren voor het langsrijdende drukke verkeer in de morgenuren.

Er was eens ...

Nadat de overkapping was verdwenen, werden de eerste historische muren van de doorrijschuur weggehaald. Uiteindelijk bleef in de middag alleen het woon/cafégedeelte van Café De Zon overeind. Een vreemde gewaarwording, alsof dit deel is ontdaan van zijn kleding en naakt de toekomst in zou moeten. Je kende het niet anders, dan dat de twee gebouwen bij elkaar hoorden, toch?

Rijkswaterstaat hoopte dat het overgebleven deel alsnog binnen een aantal dagen kon worden ontasbest, zodat de sloopwerkzaamheden hierna zo spoedig mogelijk hervat konden worden. Voor een extreme uitloop van de planning zag Rijkswaterstaat geen enkele aanleiding. Toch was zij afhankelijk van derden, waarvan het indienen van een nieuw saneringsplan en het ter goedkeuring hiervan aanbieden bij de Gemeente Zwolle, er een van was.

Van de bijgebouwen is niets meer over op 26 september 2017 ...

De bijgebouwen, die na de overname van en de sluiting van het café zijn geplaatst, waren in het najaar van 2017 al afgebroken. De laatste sloopacties van de panden, die grensden aan de Heinoseweg, waren het echte begin van de herinneringen aan het voormalige Café De Zon. Herinneringen aan de tijd, dat de diligences hier hun gasten afleverden voor een welkome nachtrust, waar de paarden werden gestald of waar de gast simpelweg werd voorzien van een "noodzakelijke" alcoholische versnapering met een bijbehorende babbel. Leuke herinneringen, maar de realiteit is echter dat er een stukje Zwolle(kerspel) verloren is gegaan en is opgeofferd voor een impuls die ten goede moet komen aan de stad Zwolle en omstreken! Soms is het niet anders!

Na beëindiging van de sloopwerkzaamheden heeft de Archeologische Dienst van de gemeente Zwolle nog enkele dagen onderzoek gedaan. Of hier nog aanwijzingen zijn gevonden die de geschiedenis van onze stad beïnvloeden, is mij niet bekend. De lokatie van Café De Zon is na het archeologisch onderzoek in de rijbaan Zwolle - Almelo afgewerkt en opgenomen in de Nieuwe Heinoseweg, die de filevorming in de toekomst tegen moet gaan. Helaas moeten de vleermuizen het volgende jaar een nieuw onderkomen zoeken.

Bron:
Website Dalfsennet.nl - Wim Schrijver
Website "De Zunne"
De Stentor
RTV Oost

Meer foto's, inclusief de sloop, van het voormalige Café De Zon, in het kader van de reconstructie van de N35, in 2017/2018