Naar Gevelstenen in onze stad

Grote Markt 5

Van Beek Lederwaren (2005) in het historische pand "De Zon" aan de Grote Markt 5 ...

Van Beek Lederwaren is sinds 1939 in het historische pand aan de Grote Markt 5 gevestigd. In eerste instantie kocht de stichter van het bedrijf, Wim van Beek, een deel van het toenmalige en aldaar gevestigde Hotel De Zon op. Van hieruit ging hij voornamelijk tassen verkopen.

Zoals gezegd is het een historisch pand dat zijn bouw gekend heeft in de middeleeuwen en vanaf eind 19e eeuw als hotel zijn gasten heeft ontvangen.

In deze 19e eeuw is de gevel van een pleisterlaag voorzien, die anno 2017 nog steeds aanwezig is.

Gecentreerd op het pand, aan de onderzijde van de tweede bouwlaag, bevindt zich een prachtige, 17e eeuwse, gevelsteen met de beeltenis van de Bijbelse Koning David, spelend op een harp, met op de achtergrond een sterrenhemel.

Een groot aantal jaren is deze gevelsteen aan het zicht onttrokken geweest, door een kapitaal reclamebord, waarop de "Zwolse blauwvingers" werden aangeprezen. Een spritskoekje in de vorm van een vinger, met een nagel van chocolade. In 1990 is de oude naam, "De Zon", alsook de naam van het pand boven de ingang van de winkel, "Koning David" weer in ere hersteld en als naam op de houten lijst, onder de dakranden, aangebracht.

Grote Markt 15

De gerestaureerde gevelsteen van 't Hondje ingemetseld in het pand Grote Markt 15 in het jaar 2001 ...

Er gaan twee verhalen de ronde omtrent deze bij veel Zwollenaren bekende gevelsteen "'t Untie" (Zwols dialect). Als dank voor het overleven van zijn hond, tijdens het omver halen van de resten van de toren van de Grote of Michaëlskerk, zou de eigenaar van de hond, een gevelsteen in zijn huis hebben aangebracht. Het tweede verhaal is eigenlijk het tegenovergestelde van het eerste verhaal. De eigenaar zou als gedachtenis aan zijn hond, die bij het omver halen van de resten van de toren, zou zijn bedolven, de gevelsteen in zijn huis hebben aangebracht. U zegt het maar. We waren er niet bij!

Ooit was de kerktoren de hoogste toren van ons land. Echter nadat de torenspits op 6 juli 1669 door blikseminslag werd getroffen en totaal werd verwoest, kregen de beheerders/eigenaren van de toren op 17 december 1682 een volgende zware klap te verwerken. Het overgebleven deel van de toren kwam op die dag met donder en geweld naar beneden.

Als enige herinnering aan deze rampzalige gebeurtenis, is door de jaren heen de bekende gevelsteen, die tegenover de kerk in het pand Grote Markt 15, is ingemetseld, nog intact gebleven. Het is de beeltenis van een hondje, met daaronder, in reliëf, het jaartal 1669.

Het Huntie in 2005 ...

Ooit was deze gevelsteen aan de voorzijde van het pand aan de Luttekestraat ingemetseld, maar door het plaatsen van een reclamebord waarmee de nering van de eigenaar, gepromoot werd, "Tabak", is de steen naar de zijde geplaatst waarop deze nog altijd is te bewonderen.

Rond de jaren twintig  van de vorige eeuw, is er een sigarenzaak "Kreno, van ouds 't Hondje", in het pand gevestigd geweest. Hierna, tot in de jaren vijftig, was het pand het onderkomen van een schoenenzaak "'t Hondje", eigendom van Zwollenaar Herman van Hulzen. Deze schoenenzaak is naderhand weer overgenomen door H. Paanakker en voortgezet tot in de jaren '90. Na deze periode kwam het pand in handen van de snackbarketen FEBO, die anno 2018 nog steeds in het pand gevestigd is. 

Na een stevige brand op 28 december 1998, is het pand door de eigenaar weer volledig in zijn oude glorie hersteld. Dit betekent, inclusief de gevelsteen van "'t Untie". De oude steen heeft wel gezelschap gekregen van een tweede steen, geplaatst onder de oude, met de tekst: "Reno 2000". Reno staat voor "Renovatum", hetgeen "Hersteld" betekent.

Bron:
Magazine Monumentendag 2009 - Marcel Overbeek