Naar Kunstwerken

De Berkummerbrug in 2017 ...

De Berkummer- of Berkumerbrug , die in de Kranenburgweg anno 2016 over de Vecht is gesitueerd is eigenlijk een van de drie Berkummerbruggen die er in de loop der tijd zijn geslagen.

De Berkummerbrug met tolhuisje op 27 oktober 1892. De foto is genomen vanuit Haerst ...
(Foto: HCO - FD01011-04A)

De eerste Berkummerbrug zag het levenslicht in het jaar 1450. De reden was het bevorderen van een sneller vervoer van goederen door de Zwolse kooplieden naar het Drentse, Twentse of het Duitse Westfalen. Deze brug heeft eind jaren '60 het loodje gelegd.

Een herstelde Berkummerbrug in 1955 ...
(Foto: HCO - NL-ZlHCO_649_FDSPAARNE120)

Voor de bouw van de brug waren door de stad Zwolle contracten gesloten met het Agnietenbergklooster en de erfgenamen van Berkmede (Berkum). Hierbij kwam het onderhoud bij Zwolle te liggen en kreeg zij het recht de opritten van de brug te maken in het land van het buurtschap. Het klooster en de boeren moesten ieder jaar een dag lang zand rijden voor deze opritten. Een en ander bracht met zich mee, dat de Berkummers werden ontslagen van alle tol en belastingen, die in de toekomst misschien op de brug zou worden gelegd.

De stad Zwolle had met deze brug een tweede belangrijke handelsverbinding in handen gekregen. Naast de Berkummerbrug was het Katerveer zeer belangrijk voor de handel richting Gelderland.

Op 2 augustus 1606, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, vond de Slag bij de Berkumerbrug plaats. Een Spaans leger, gestuurd door generaal Ambrogio Spinola, probeerde vanuit Almelo, over de Regge en de Overijsselse Vecht varend het Zwartewater te bereiken. Bij de Berkummerbrug werd hij echter tegengehouden door een staatsgarnizoen uit Zwolle, onder leiding van de Sallandse drost Gerard van Warmelo.

De tweede betonnen Berkummerbrug die in het jaar 1934 beschikbaar was voor het snel toenemende verkeer ...

In 1934 is naast de eerste, houten, brug, in verband met de toename van het verkeer een nieuwe betonnen brug gebouwd. Deze betonnen brug is, bij de bouw van de nieuwe brug in de autosnelweg (A28) naar het noorden, verbreed met een fietspad. Anno 2016 is de tweede brug qua verkeersaanbod, geen knelpunt meer, maar nog steeds een veel gebruikte brug in de Kranenburgweg.

De betonnen Berkummerbrug werd, bij de aanleg van de brug in de autoweg naar het noorden, uitgebreid met een fietspad ...

Tot vier keer toe is de eerste Berkummerbrug door oorlogshandelingen verwoest. De eerste keer in 1536, daarna in 1665, 1795 en de laatste keer in 1945. Bij de laatste verwoesting in de laatste weken van de Tweede Wereldoorlog werd ook de tweede betonnen brug door de Duitse bezetter opgeblazen. Om het oversteken van de Vecht toch mogelijk te maken, heeft er nog een tijdje een stalen baileybrug over de Vecht gelegen.

(Foto: HCO - HCO_FD01011-14)

Zowel de eerste als tweede Berkummerbrug werd tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoest ...
(Foto: HCO - HCO_PBKR0325)

Zoals gezegd was de derde Berkummerbrug, officieel nooit zo genoemd, de brug in de autosnelweg. Deze brug is in 1966 gereed gekomen.

De eerste twee regels van het gedicht van Koos Geerds op een van de pijlers van de Berkummerbrug ...

Op maandag 7 november 2016 werd in het kader van het programma "Ruimte voor de Vecht" op de Berkummerbrug twee regels uit het twaalfregelig gedicht van de Dalfser dichter Koos Geerds op een van de pijlers aangebracht.

De Berkummerbrug is hiermee een van de zes bruggen in het Vechtdal die deze handeling ondergaat.

Volgens de organisatoren draagt het gedicht bij aan de leefbaarheid van de Vecht en aan de identiteit van het Vechtdal.

De tekst op de Berkummerbrug luidt als volgt: "Niet weids, niet groots, maar weergaloos in almaar eender beeld ontwijken.".

De gehele tekst van het gedicht dat Koos Geerds schreef en dat in 2017 tijdelijk op een groot zeildoek op het gemeentehuis van Dalfsen heeft gehangen:

De Vecht

Niet weids, niet groots, maar weergaloos in almaar eender beeld ontwijken;
zijn spiegel beurt de hemel op, vóór hem lokt steeds een nieuwe einder;
bestemming is waar hij voor leeft, volharding is waar hij voor kiest;
scheppend ontwerpt hij zijn bereik, zijn visioen, zijn stroomgebied;
hij kent jouw hartstocht, jouw plezier, koestert jouw hoop, weegt elke daad;
een kleine Saksische rivier die naar het Zwarte Water gaat.

Koos Geerds

Bron:
VII eeuwen Zwolse geschiedenis
HCO
Wikipedia

Foto's van de Berkummerbrug door de jaren heen