Naar Kunstwerken
Naar Nederlandse Spoorwegen

De Hoge Spoorbrug is van het type lensliggerbrug ...

Met je vader naar de treinen kijken was als kind een uitje. Vanaf het perron of vanaf de Hoge Spoorbrug de grote stoomlocomotieven gade slaan of onder je door zien rijden. Het mooist was als de machinist, op het moment dat de locomotief de Hoge Spoorbrug passeerde, even wat stoom afblies. Dan werd je opgenomen in een wolk van stoom en je zag dan werkelijk echt helemaal niets meer. Na een kwart minuut, die voor jou als kind wel het viervoudige leek te duren, begonnen dan geleidelijk de contouren van het spoor weer voor je zichtbaar te worden. Voor jou was het genieten geblazen, maar bij thuiskomst was moeders meestal niet echt blij met de "overheerlijke" geur van kolen in je kleding.

Buiten deze herinneringen als kind, die toch nog regelmatig bij je opkomen als je de boogvormige aanloop naar de brug oploopt, heb je vanaf de brug nog steeds een redelijk uitzicht op het spooremplacement en het station. Ondanks de elektrificatie van het spoor en de verdwenen stoom van de locomotief, is het nog altijd mooi om de aankomende en vertrekkende treinen onder je door te zien glijden.

Met de komst van de Van Karnebeektunnel gaat men tegenwoordig
onder het spoor door i.p.v. er over heen ...

Met de komst van de Van Karnebeektunnel wordt de Hoge Spoorbrug, als verbinding met de andere zijde van het spoor, niet zo veel meer gebruikt. Het zijn voornamelijk de wandelaars die tijdens hun wandeling nog even de nostalgische geur willen proeven van deze mooie en ooit zo belangrijke verbinding met het zuidelijke deel van onze stad.

Door verbreding van het spoorwegemplacement werd rond 1882 een verbinding tussen de stad Zwolle en het agrarische Schelle noodzakelijk geacht.
Ter hoogte van de Van Karnebeekstraat en aan de andere zijde van het spoor, de Schellerweg, zou deze verbinding in de vorm van een voetgangersbrug moeten worden verwezenlijkt.

De Hoge Spoorbrug met stoomlocomotieven in begin 20e eeuw ...
(Afbeelding: Historisch Centrum Overijssel - PBKR3548)

De brug, rond dat jaar ontworpen door jhr. M.J. Schuurbecke Boeije, een ingenieur van de Staatsspoorwegen, was bestemd voor voetgangers, handkarren en vee.

Met drie ijzeren overspanningen, elk met een lengte van plus minus 36 meter, geplaatst op een aantal zware ijzeren jukken, maakten de brug tot een stabiel kunstwerk. De brug is van het type lensliggerbrug. Alle bruggen met een parabool-, visbuik of lensconstructie vallen onder deze categorie. Een techniek, die in Duitsland rond 1855 door ingenieur F.A. von Pauli is ontwikkeld.

De elementen zijn geplaatst op zware ijzeren jukken ...

De Hoge Spoorbrug is in 1884 in gebruik genomen. In het jaar 1953 is de brug in verband met de elektrificatie van het spoor plus minus 80 cm opgehoogd en de brug heeft in 1994 een complete renovatie ondergaan. In 2012 heeft de Hoge Spoorbrug nieuwe loopplanken gekregen.

Voor Nederland is de Hoge Spoorbrug in Zwolle de enige brug uit dit type lensliggerbruggen. De techniek van de lensliggerbrug werd voornamelijk vanaf 1825 in Engeland en Duitsland toegepast.

Eens denderden de handkarren over de houten brug en gebruikte het vee de brug
voor een veilige overtocht, nu zijn het nog enkele wandelaars en enkele fietsers
die gebruik maken van de monumentale brug ...

Er is in de jaren '80, voor de aanleg van de Van Karnebeektunnel, sprake geweest, dat de brug het loodje zou moeten leggen. De Nederlandse Spoorwegen vonden twee verbindingen in de directe nabijheid van elkaar, iets teveel van het goede. Daarnaast had de brug ook zijn houdbaarheidsdatum overschreden, volgens de NS. Door inspanningen van de Zwolse politiek en de Zwolse bevolking heeft de NS deze plannen ingetrokken en kon de brug behouden blijven.

De Hoge Spoorbrug van Zwolle staat sinds 1990 op de Rijkmonumentenlijst en is door zijn constructie een uniek monument te noemen.

Aan de voet van de Hoge Spoorbrug is Restaurante Pizzeria La Terra Italiana gevestigd.
In de jaren zestig was dit het alom in Zwolle bekende Café Limburgia ...

Café Limburgia in de jaren zestig ...
(Foto: Henk Ester)

Bron: 
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed;
Wikipedia en 
Zwols Historisch Tijdschrift.